Accijns is een vorm van belasting die wordt geheven op de verkoop van bepaalde goederen, waaronder alcoholische dranken. Voor niet-alcoholische dranken, waaronder alcoholvrij bier, geldt de verbruiksbelastingen voor alcoholvrije dranken. Een essentieel kenmerk van accijns en de verbruiksbelasting is dat deze geheven worden over de hoeveelheid van het product, en niet over de waarde daarvan. Dit in tegenstelling tot de btw. De voornaamste redenen voor accijnsheffing en verbruiksbelasting zijn het verschaffen van inkomsten voor de staat.
Sinds 2002 is de accijns op bier fors verhoogd. In 2002 werd de accijns met 18% verhoogd, in 2009 met 30%, in 2013 met 10% en per 2014 met nog eens 5,75%. Ten opzichte van het jaar 2000, is de bieraccijns met bijna 80% gestegen. Dat is veel meer dan de ontwikkeling van de inflatie (ongeveer 33%). Ter vergelijking: de accijns op sterke drank zoals whisky, rum, jenever, likorettes en breezers, is in dezelfde periode met nog geen 10% gestegen. In totaal draagt de Nederlandse biersector jaarlijks zo’n 441 miljoen euro direct bij aan de schatkist via bieraccijnzen.
De accijns op bier in Nederland is hiermee vier keer zo hoog als in Duitsland en bijna twee keer zo hoog als in België.
De accijns op pils (het meest gedronken bier) bedraagt in Nederland € 37,96 per hectoliter (100 liter). In België is dat € 22,17 en in Duitsland € 9,44 per hectoliter. De accijns op bier in Nederland is hiermee vier keer zo hoog als in Duitsland en bijna twee keer zo hoog als in België. Uitgaande van de prijsopbouw van een gemiddelde krat bier met een bruto prijs van € 7,- (exclusief accijns en btw), betaalt een bierkoper op dit moment in Nederland bijna € 5,- aan accijns en btw. In Duitsland betaalt een bierkoper voor een krat bier ongeveer € 2,10 aan accijns en btw. De accijnsverschillen met de buurlanden zijn voor bier het grootst. Ter vergelijking: de accijns op gedistilleerd is in Duitsland slechts 22% lager en in België zelfs 23% hoger dan in Nederland.
Door de bieraccijnsverschillen met onze buurlanden wordt veel bier over de grens gekocht, zowel door consumenten (het zogeheten bieraccijnstoerisme) als handelaren (illegale bierimport). Volgens onderzoeksbureau Regioplan liep de Nederlandse overheid in 2011 36 miljoen euro mis aan accijns en btw door bieraccijnstoerisme. Regioplan heeft berekend dat de gederfde inkomsten in 2013 met 40 miljoen euro toenemen.
Bieraccijnstoerisme en illegale bierimport zijn niet alleen schadelijk voor de Nederlandse biersector, maar ook voor werkgelegenheid en de omzet van supermarkten en de horeca, vooral in de grensstreken.
In Nederland is de accijns op sterke drank ongeveer 2,1 keer zo hoog als op bier. Dat lijkt veel, maar dat is het niet. In Duitsland is deze verhouding 1 op 6,6 en in België 1 op 6. Vergeleken met onze buurlanden en in vergelijking met het Europese gemiddelde, is het accijnsverschil tussen bier en sterke drank in Nederland relatief klein. Dit terwijl de overheid juist moet voorkomen dat consumenten om financiële redenen sterke drank gaan drinken in plaats van zwak alcoholhoudende dranken.
Regelmatig gaan er daarbij geluiden op om de accijnzen voor bier, wijn en gedistilleerd gelijk te trekken. Dat klinkt sympathiek, maar is niet logisch. In vrijwel alle landen in Europa zijn er verschillen tussen accijns op bier en accijns op sterke drank. Twee belangrijke redenen hiervoor zijn:
De extra inkomsten voor de overheid wegen niet op tegen de extra kosten die het met zich meebrengt.
Het is een misvatting dat een accijnsverhoging op bier zorgt voor meer inkomsten voor de overheid. De extra inkomsten voor de overheid wegen namelijk niet op tegen de extra kosten die het met zich meebrengt. Doordat bierkopers hun aankopen in onze buurlanden doen, ontvangt de Nederlandse overheid over deze bieraankopen geen btw en accijns. Daarbij loopt de overheid door het banenverlies in de biersector nog eens loonbelasting en sociale premies mis en moeten er uitkeringen betaald worden. Tevens neemt door het banenverlies de toegevoegde waarde van de biersector aan het Bruto Binnenlands Product fors af. Als alle kosten op een rij worden gezet, dan blijkt dat de opbrengsten van een accijnsverhoging niet opwegen tegen de extra kosten (Regioplan 2013).
Op deze pagina vindt u de rapporten Regioplan 2011, 2013, 2015 en 2021