Bij de behandeling van het Belastingplan in 2023 heeft de Tweede Kamer de motie Erkens c.s. aangenomen waarin de regering is gevraagd te monitoren wat de effecten van de accijnsverhoging zijn op de grensoverschrijdende aankopen van alcohol en andere producten door Nederlandse consumenten. Daarnaast is gevraagd wat het effect is voor de lokale middenstand in de grensregio’s en wat de opbrengsten van de verhoogde accijns zijn ten opzichte van de ramingen. Ten slotte is de regering gevraagd hierover in gesprek te gaan met de sector.
Uitkomsten monitoring
Uit de brief van de staatssecretaris van Fiscaliteit en Belastingdienst aan de Tweede Kamer blijkt dat de conclusie van het ministerie is dat de accijnsverhoging per 1 januari 2024 slechts in zeer beperkte mate heeft gezorgd voor grenseffecten. De analyse van de totale inkomsten uit alcoholaccijnzen laat een toegenomen accijnsopbrengst zien. Het ministerie denkt dat effecten van de accijnsverhoging op de lokale middenstand in de grensgebieden hoogstwaarschijnlijk ook beperkt zijn.
Reactie Nederlandse Brouwers en CRAFT
Nederlandse Brouwers en CRAFT nemen met grote verbazing kennis van de uitkomsten van het onderzoek door het ministerie.
CRAFT-voorzitter Bernd Beersma: ‘Er zit een groot verschil tussen de uitkomsten van het onderzoek en het beeld dat we in de grensregio’s zien. Waarom zien we zoveel Nederlandse kentekens bij Duitse en Belgische supermarkten en slijterijen?’
Nederlandse Brouwers voorzitter Fred Teeven: ‘De accijns op pils is in Nederland ruim 80% hoger dan in België en ruim 300% hoger dan in Duitsland. Daarnaast zijn in die landen prijsacties onbeperkt mogelijk, terwijl bij ons maximaal 25% korting mag worden gegeven. Iedereen zal begrijpen waarom zoveel Nederlanders uit de brede grensregio’s hun bieren in Duitsland en België kopen. Uit het onderzoek dat in onze opdracht is gedaan, blijken er wel degelijk stevige grenseffecten te zijn.’
Fred Teeven: ‘We hopen dat dit kabinet alsnog met de sector het gesprek wil aangaan over de gevolgen van de accijnsverhoging zoals in de motie Erkens is gevraagd.’
Wel degelijk grenseffecten
Nederlandse Brouwers heeft het marktonderzoeksbureau Circana gevraagd de grenseffecten in beeld te brengen. Dit onderzoek laat zien dat er stevige grenseffecten te zien zijn.
Op 1 januari zijn de bieraccijnzen in Nederland fors verhoogd. Daardoor zijn de accijnsverschillen tussen Nederland enerzijds en Duitsland en België anderzijds nog verder opgelopen. Zo is de accijns op pils in Nederland 83% hoger dan bij onze zuiderburen en maar liefst 303% hoger dan bij onze oosterburen.
Deze accijnsverhoging heeft vooral een negatieve impact op de grensregio’s. Uit het onderzoek blijkt dat de verkoop van bier in de grensregio’s harder is gedaald dan de verkoop in de rest van Nederland. In de grensregio’s is de bierverkoop in de supermarkt gemiddeld gedaald met 7,8% ten opzichte van vorig jaar. In de rest van Nederland is dat 5,8%. De verkoop in de grensstreek is dus 36% harder gedaald dan in de rest van Nederland.
De verkoopdaling in de grensstreek met België is 7,1%. De daling in de grensstreek met Duitsland, waar de accijnzen het laagst zijn, is 7,8%. In de gebieden die zowel aan België als Duitsland grenzen zijn de grenseffecten het grootst. Daar daalde de verkoop met 10,4%. De verkoopdaling is daar 80% hoger dan de verkoopdaling in de delen van Nederland die niet aan onze buurlanden grenzen.
